Wyniki badań wykonanych przez zespół naukowców prowadzony przez Michała Bogdziewicza (Zakład Zoologii Systematycznej, UAM), z intensywnym zaangażowaniem ze strony Jakuba Szymkowiaka (Pracownia Ekologii Populacyjnej, UAM), Mario Pesendorfera (Cornell Univ.), Idali Kasprzyk (Uniwersytet Rzeszowski) oraz Łukasza Grewlinga (Pracownia Aeropalinologii, UAM) zostały opublikowane w czasopiśmie Ecology.
Wiele gatunków roślin wykazuje bardzo dużą, między-roczną zmienność w produkcji nasion. W uproszczeniu, są lata, gdy nasion jest ogromnie dużo i takie, gdy nie ma ich wcale. Zmienność ta jest zsynchronizowana pomiędzy osobnikami i nazywana jest ‘latami nasiennymi’. Mechanizmy, które wytwarzają ową zmienność oraz synchronizację budzą duże zainteresowanie i są intensywnie badane od dziesiątek lat. W najnowszej pracy, przyjętej do druku w Ecology, opisaliśmy mechanizmy odpowiedzialne za wytwarzanie lat nasiennych u dębów i buków. Okazuje się, że mechanizmy te są kompletnie różne u tych gatunków.
Dęby produkują podobną liczbę kwiatów każdego roku. To co determinuje wielkość opadu dębowych żołędzi to pogoda wiosną. Gdy jest ciepło, poszczególne dęby w populacji kwitną w podobnym czasie co prowadzi do wysokiej efektywności zapylania i dużego urodzaju. Gdy wiosna jest zimna, sezon pyłkowy jest długi a wymiana pyłku pomiędzy poszczególnymi drzewami słabsza. To prowadzi do niskiej efektywności zapylania i małego opadu nasion.
U buków, temperatura również reguluje synchronizacje kwitnienia. Nie ma to jednak znaczenia dla wielkości opadu nasion. Buki wykazują dużą zmienność w produkcji samych kwiatów – i gdy tych jest dużo, mamy rok nasienny. Produkcja kwiatów jest natomiast skorelowana z temperaturą poprzedniego lata (rok przed opadem nasion). Gdy lato jest ciepłe, drzewa inicjują wiele kwiatów. Efekt ten jest modulowany dostępnością zasobów. Gdy ciepłe lato zdarzy się po roku nasiennym, kwiatów nie będzie wiele, ponieważ drzewa nie mają energii – została ona wydana na setki nasion w poprzednim roku. Odwrotnie, gdy ciepłe lato nastąpi po kilku zimnych. Wtedy buki dysponują dużą pulą zaoszczędzonych zasobów, co w połączeniu z odpowiednimi warunkami dla produkcji kwiatów skutkuje rokiem nasiennym. Co ciekawe, u dębów działa to podobnie – ciepłe lato to więcej kwiatów kolejnego lata. Nie ma to jednak znaczenia dla wielkości opadu żołędzi – gdyż ten determinowany jest przez długość sezonu pyłkowego.
Więcej można przeczytać tutaj: https://michalbogdziewicz.wordpress.com/